بچه که بودم، یک بار هنگام دویدن در جنگل‌های کوهستان‌های شمال، زمین خوردم و مچ پای چپم به اندازه یک پرتقال کوچک ورم کرد. مادر بزرگ خدابیامرزم با خواص ادویه‌ها در طب سنتی مثل یک طبیب حاذق آشنا بود. آن شب را خوب به‌خاطر دارم که با پای ورم کرده آغشته به زرده تخم مرغ و زردچوبه و البته کمی آه و ناله غلو شده به صبح رساندم.
صبح روز بعد، در خواب و بیداری متوجه لمس دستان چروکیده و مهربان مادربزرگ شدم که سعی داشت در کمال آرامش، پارچه پیچیده شده دور مچ پای چپم را به‌آرامی باز کند و اما آیا نتیجه‌ای داشت؟ با کمال تعجب نه اثری از ورم بود و نه حتی درد!!!
آشنایی با خواص ادویه ها در طب سنتی
جین کالین در کتاب ادویه درمانی با ترجمه دکتر سیاوش آگاه می‌گوید:
«در زمان‌های گذشته، گیاهان و ادویه‌ها به عنوان وسیله‌ای بر ضد سحر و جادو توسط ساحران به خدمت گرفته می‌شدند و آثار آنها مستقیماً به خدایان، خورشید، ماه و ستارگان نسبت داده می‌شد، همچنین استفاده اختصاصی از ادویه‌ها در مطالعات و پژوهش‌های ستاره شناسی، شیمی و یا علم پزشکی قرار می‌گرفت.»
امروزه نام ادویه به سرعت ما را به یاد خوراکی‌های خوش طعم با رنگ و لعاب‌های گوناگون می‌اندازد. اما شاید باورش کمی سخت باشد که همین زردچوبه‌ای که مادربزرگم روی مچ پایم گذاشت، ده‌ها برابر از مسکن‌های شیمیایی مثل استامینوفن، قوی‌تر است.
افرادی که خواص ادویه‌ها در طب سنتی را می‌شناسند در واقع یک به هیچ از دیگران جلو هستند. آنها معمولاً برای رهایی از سردردهای کلافه کننده، به سراغ جوشانده بابونه رفته و یا برای رفع سوءهاضمه، نعنا دم می‌کنند و این‌گونه است که به طور چشمگیری از عوارض جانبی داروهای شیمیایی در امان می‌مانند.
انواع ادویه های درمانی
ادویه‌ها، قسمت‌های مختلف از گیاهان معطر هستند که می‌توانند از پوست، دانه، میوه و ریشه آنها تهیه شوند. مثلاً دارچین از تنه درخت، فلفل از میوه، جوز هندی از دانه گیاه و زعفران از کلاله گل گیاه استخراج می‌شوند.
حالا اگر موافق باشید به سراغ خواص ادویه‌ها در طب سنتی برویم تا کارایی شگفت‌انگیز چند ادویه مهم و پر مصرف را به اختصار بررسی کنیم.
دارچین:
پودر و چوب دارچین به خاطر کم کردن سرعت تجزیه کربوهیدرات‌ها در روده، باعث افزایش سطح انسولین شده و در نتیجه سبب کاهش قند خون به خصوص قند خون ناشتا می‌گردد و می‌توان گفت که یک داروی طبیعی بسیار قوی بر علیه دیابت است. اگر پودر دارچین را با کمی آب گرم و عسل مخلوط کنید و هر روز صبح به صورت ناشتا میل نمایید، شاهد چربی سوزی فراوان و همچنین کاهش کلسترول بد خون خواهید بود.
فلفل سیاه :
حتماً تعجب می‌کنید که اگر به شما بگویم همین فلفل سیاهی که روی تخم مرغ پخته می‌پاشید و نوش جان می‌کنید، در یونان باستان، پول رایج یک مملکت بود و با آن داد و ستد می‌کردند. فلفل سیاه در گذشته به قدری ارزشمند بوده که باعث ایجاد جاده‌های جدید و مسافرتی به سمت هند شده است.
این ادویه علاوه بر جلوگیری از بیماری‌های قلبی، متابولیسم قند خون را بهبود بخشیده و باعث هضم بهتر غذا می‌شود. از آنجایی که مصرف این ادویه تأثیر به سزایی در افزایش چربی سوزی دارد، به همین دلیل پای ثابت اکثر مکمل‌های تجاری جهت کاهش وزن است.
زنجبیل:
در راستای آشنایی بیشتر با خواص ادویه ها در طب سنتی باید بگویم که پودر زنجبیل تازه یکی از ادویه های بسیار مفید و درمانگر محسوب می‌شود.
از خاصیت‌های مهم این ادویه می‌توان به جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی، بخصوص سرطان روده بزرگ اشاره کرد. اثر تسکین این ادویه در دردهای رماتیسمی بسیار معروف است و عملکردی به مراتب قوی‌تر از ایبوپروفن یا آسپرین را داراست. زنجبیل دارای خاصیت ضد تهوع بوده و معمولاً افرادی که دوران شیمی درمانی را سپری می‌کنند جهت کاهش حالت تهوع از دم کرده زنجبیل کمک می‌گیرند. حتماً شنیده‌اید که به شخصی که سرما خورده است توصیه نوشیدن چای زنجبیل را می‌دهند زیرا زنجبیل باعث بالا رفتن دمای بدن شده و مواد زائد را از راه تعریق از بدن خارج می‌کند.
نعناع:
اگر حتی کوچکترین آشنایی با خواص ادویه‌ها در طب سنتی نداشته باشید؛ اما حتماً اسم عرق نعنا به گوشتان خورده است. عرق نعنا، بیشتر از باقی ادویه‌ها در بهبود عملکرد سیستم گوارشی مؤثر است. دم کرده نعنا، سندرم تحریک پذیر روده را کنترل می‌کند و با توجه به مهار کردن درد و حالت تهوع، بهترین گزینه برای تسکین و درمان حالت تهوع صبحگاهی در بانوان باردار است.
زعفران:
عده‌ای پیدایش اولیه زعفران را قوم ماد ایرانیان دانسته و می‌گویند در قرون وسطی یک مسافر با پنهان کردن این گیاه در عصای خود آن را از خاورمیانه به بریتانیای کبیر برده است. از فوائد زعفران در بحث خواص ادویه ها در طب سنتی هر چه بگوییم باز هم کم گفته‌ایم.
این ادویه ارزشمند، با داشتن بیش از 150 ماده شیمیایی بیولوژیکی باعث افزایش رشد و ترمیم سلول‌ها در بدن می‌شوند. زعفران نشاط آور بوده و در درمان بیماری‌های اعصاب و روان بخصوص افسردگی، کمک شایانی به فرد بیمار می‌کند.
هل:
پودر و دانه هل یکی از ادویه‌های بسیار معطر و خوشبوست و به دلیل بوی خوش و همچنین جلوگیری از فعالیت باکتری‌های مضر دهان و دندان، روند کرم خوردگی دندان‌ها را متوقف کرده و در نتیجه علاوه بر سلامت دندان‌ها، باعث بهبود بوی بد دهان می‌شود. افرادی که دارای مزاج سرد و بلغمی هستند معمولاً از چای هل، جهت اصلاح مزاج کمک می‌گیرند.
هل باعث بهبود وضعیت تنفسی در بیماران دچار آسم می‌شود و همچنین می‌تواند میل جنسی را افزایش دهد. این ادویه برای رفع مشکلات سیستم گوارشی به خصوص زخم معده، بسیار مفید عمل می‌کند.
جمع بندی مقاله ادویه درمانی:
دوستان عزیز! ما در اینجا سعی کرده‌ایم با معرفی خواص درمانی چند ادویه بسیار پر مصرف و مهم به گوشه‌ای از فوائد شگفت‌انگیز خواص ادویه ها در طب سنتی اشاره‌ای کرده باشیم. مطمئناً بحث پیرامون ادویه درمانی و خاصیت تمام ادویه‌ها فراتر از این مطلب می‌باشد. امیدوارم این مطلب توانسته باشد نظر شما را در مورد استفاده از داروهای شیمیایی اندکی تغییر دهد.
